Geplaatst op 3 Reacties

Verstoorde intra-orale ontwikkeling bij de zuigeling

Normale en verstoorde intra-orale ontwikkeling bij de zuigeling. Factoren die voor verstoring zorgen en hoe die te voorkomen, vermijden of behandelen.

Al in de vroege jaren ’90 van de vorige eeuw kwam Brian Palmer†, DDS, met een spraakmakend artikel [The Influence of Breastfeeding on the Development of the Oral Cavity: A Commentary] over de normale ontwikkeling van de mondholte door borstvoeding.  ”Conventionele wijsheid, bevestigd door wetenschappelijk onderzoek, toont aan de borstvoeding de preferabele manier is om kinderen te voeden. []…] er is een ander opvallend voordeel van het uitsluitend aan de borst voeden, namelijk de positieve effecten op de ontwikkeling van de mondholte, waaronder betere vorming van het harde gehemelte, waardoor er een betere ontwikkeling van het gebit met minder problemen met malocclusie.” *  Zijn overwegingen zijn nog steeds geldig en door nieuwer onderzoek onderschreven. Ze vormen mede een basis voor de aanbevelingen van onder andere WHO en Unicef en lactatiekundige beroepsorganisaties om fop- en flessenspenen in de ban te doen.

Ik deed daaraan voor een flink deel mee, hoewel ik ik wel werkte aan manieren om speengebruik zo te modificeren dat de ongewenste effecten zo klein mogelijk blijven. De vormen van de spenen bleven goeddeels gelijk en de effecten van intensief gebruik op de vorming van met name het gehemelte, en daarmee met die van de tandboog en het gebruik van de tong, ook. Met alle negatieve uitkomsten voor de gezondheid van kinderen erbij.

Bij de geboorte is het skelet van het kind nog erg zacht en plooibaar. Druk  kan de vorming van de botstructuur en de vorm ervan sterk beïnvloeden, denk maar aan de ingebonden voetjes van Chinese meisjes in vroeger tijden. Ook het gehemelte is zo plooibaar. Tijdens het drinken aan de borst duwt het kind met zijn tong de zachte borst stevig tegen het gehemelte, waardoor dit een brede en vrij vlakke boog vormt en de tandboog een wijde U-vorm krijgt. De onderkaak wordt geoefend door de vele spieren van de tong en de mondbodem en daardoor wordt ook de ondertandboog wijd en ruim. De onderste en bovenste tandboog krijgen alle ruimte voor het gebit en de tanden en kiezen zullen netjes op elkaar aansluiten.
Belangrijke factoren voor de verstoring van deze natuurlijke ontwikkeling zijn aangeboren variaties in de anatomie van de mond, met name de frenula (tong- en lipriemen). Deze zorgen ervoor dat de tong niet goed zijn werk kan doen en compensatie technieken gaat zoeken om toch de melk uit de borst te krijgen. Deze technieken zijn niet altijd succesvol en kunnen de moeder veel pijn bezorgen. Het lukt het kind over het algemeen ook niet om de borst goed tegen het gehemelte te duwen, waardoor de goede vorming van het gehemelte gevaar kan lopen.

 

Een ander heel belangrijk aspect is het zuigen op iets anders dan de borst, zoals een duim, vingers, een fopspeen of een flessenspeen. Ook vingers met een voedingssonde erlangs (vingervoeden), ook de troostpink van mama, ook de eigen duim of vingers. Een enkele keer kan niet direct kwaad en veroorzaakt niet gelijk een verstoorde intra-orale ontwikkeling bij de zuigeling. Maar hoe vaker, hoe langer en hoe structureler, hoe groter de potentie voor schade. Voor een korte periode bijvoeden met vingervoeden of zelfs een fles zal niet direct gevaar voor de ontwikkeling van de kaken en het gehemelte opleveren (voor sommige andere dingen, zoals drinkverwarring, mogelijk wel). Standaard voeden per fles, of dagelijks gedurende langere tijd een fopspeen of zuigen op eigen duim of vingers doet dat wel.
De borst, het brede, zachte drukobject, wordt tijdens het drinken aan de borst door de tong tegen het gehemelte geduwd. Hierdoor wordt de druk gespreid en dat zorgt voor de ontwikkeling van die mooie boog en een brede U-vormige tandboog. Een smal, hard drukobject, zoals een vinger of een speen, wordt met dezelfde kracht tegen een heel smal deel van het gehemelte geduwd, waardoor dit in het midden veel sterker omhoog wordt geduwd en aan de zijkanten helemaal niet. Door deze geconcentreerde druk op één punt wordt het midden van het gehemelte omhoog gedrukt, de neusholte in, die daardoor kleiner wordt. De zijkanten van de tandboog worden door deze opwaartse druk in het midden naar het midden toe getrokken, waardoor ook de tandboog wordt vervormd tot een scherpe V-vorm.
Deze vervorming van het gehemelte en de tandboog hebben allerlei negatieve uitwerkingen: het neusademen wordt moeilijk door de verkleining van de neusholte en het neustussenschot wat uit positie wordt gedrukt. Mondademen leidt tot een open mond gewoonte, een droge mond en een verhoogd risico van infecties in de oren en de bovenste luchtwegen. Het kan ook leiden tot slaapapneu en daarmee tot een verhoogd risico voor wiegendood.

De vervorming van de tandboog zorgt voor onvoldoende ruimte voor het gebit (vooral het blijvende gebit) en tot malocclusies (dat betekent dat de aansluiting van de boventanden en -kiezen op hun companen in de onderkaak niet goed is). Dit zorgt voor niet goed kunnen kauwen en daarmee spijsverteringsproblemen, Malocclusies maken het schoonhouden van het gebit moeilijk en door de scheve stand slijten tanden ook op plaatsen waar dat niet moet. Malocclusies zorgen dus voor meer cariës en voor de noodzaak tot orthodontie.

Door de veranderingen in de bouw van de kaken verandert ook de vorm van het gezicht, het wordt smaller en langer. De afbeelding van dr. Palmer komen voornamelijk uit de presentaties bij deze pagina: [Occlusion – The Key to Dentistry] Heeft niets met lactatiekunde te maken, maar is precies de achtergrond kennis die nodig is om een flink deel van de lactatiekunde te begrijpen.

Ik woonde een lezing bij door een Zwitserse vroedvrouw die het ook over dit soort zaken had. Zij vertelde onder andere over de risico’s van niet-neusademhaling, zoals, naast wat ik al eerder noemde, geen hydratie van de ingeademde lucht, een veel lagere zuurstof uitwisseling en daardoor (later) concentratiestoornissen en leerproblemen, een droge mond, caries en spraakproblemen. De fabrikant waarvoor zij werkt, een fabrikant met voornamelijk producten voor mondverzorging (het was een lezing op een vakbeurs voor mondhygienisten), heeft een fopspeen ontwikkelt, die een deel van deze problemen vermindert.

Het zuigobject is plat en relatief breed, waardoor de druk meer wordt verdeeld over het oppervlak van het gehemelte. Het materiaal is heel zacht, zodat het bij de geringste druk al platter wordt. Het ontwerp zorgt ervoor dat de druk die in het midden wordt uitgeoefend naar de zijkanten wordt weg geleid. Het doel van deze fabrikant is niet kinderen weg te houden van de borst, maar het oplossen van een mondgezondheid probleem dat door zuigobjecten wordt veroorzaakt.

 

 

 

Uit alle onderzoeken, zowel de oude door dr. Palmer, als de nieuwere waar deze fabrikant naar verwijst, leiden tot een enkele conclusie: voor een gezonde, normale ontwikkeling van de intra-orale anatomie is drinken aan de borst van het grootste belang. Daarover kan geen discussie bestaan. Niets kan het drinken aan de borst met goede technieken imiteren. 

Dat gezegd zijnde, kan niet ontkend worden dat er situaties zijn waarin het gebruik van een ander zuigobject wenselijk is. Denk daarbij aan premature kinderen in de couveuse, met sondevoeding, waar de ouders niet in staat zijn om 24/7 aanwezig te zijn om te buidelen en aan de borst te laten drinken. Zuigen is met name voor deze kinderen van essentieel belang. Of kinderen die, om welke reden ook, voeding per fles krijgen. Zij kunnen met die voeding vaak niet volledig voldoen aan hun zuigbehoefte, die ook voor hen essentieel is. Tot slot zijn er kinderen die een zuigbehoefte hebben die hun moeder hen aan de borst niet kan bieden, om welke reden ook. Voor al deze kinderen geldt, dat als ze dan toch een fopspeen nodig hebben, dan maar liever een die zo min mogelijk schade doet. Deze speen lijkt dat te doen.

De verstoorde intra-orale ontwikkeling bij de zuigeling is niet de enige reden waarom lactatiekundigen en andere experts het gebruik van fopspenen afraden. Ik heb daar met regelmaat al eerder over geschreven. Zuigbehoefte is een wezenlijke behoefte die in principe liefst aan de borst wordt voldaan. Signalen die een kind geeft om aan de borst te gaan afdoen als ”het is maar zuigbehoefte” en te voldoen met een substituut, het vervangende zuigobject, de fopspeen, ontkent de werkelijke behoefte van het kind aan intieme nabijheid van zijn moeder en aan de extra voeding en bescherming die het drinken aan de borst hem geven. Signalen van de baby niet beantwoorden aan de borst maar met een ander zuigobject kunnen ervoor zorgen dat een kind verward raakt over de juiste drinktechniek en het kan ervoor zorgen dat hij niet genoeg te eten krijgt en de melkproductie van zijn moeder achterblijft.

*) ”Conventional wisdom, supported by scientific research, advocates breastfeeding as the superior method of infant feeding.  […] There is another compelling benefit to exclusive breastfeeding: positive effects on the development of an infant’s oral cavity, including improved shaping of the hard palate resulting in proper alignment of teeth and fewer problems with malocclusions.

Onderzoeken

In de lezing waarnaar ik verwijs werd ook onderzoek getoond. Ik kreeg toestemming om dit met mijn lezers te delen. Het onderzoek werd gedaan door tandheelkundigen die deze speen therapeutisch inzetten bij bestaande orale problemen en malformaties.

107019_Studie_Baby
Frühkindliche kieferorthopädische Therapie mittels Schnuller?
Cornelia Filippi(1) Andreas Filippi(2) Carlalberta Verna(3)
1 Schulzahnklinik Basel, Öffentliche Zahnkliniken Basel-Stadt
2 Klinik für Zahnärztliche Chirurgie, -Radiologie, Mund- und Kieferheilkunde, Universitätskliniken für Zahn-medizin, Universität Basel
3 Klinik für Kieferorthopädie und Kinderzahnheilkunde, Universitätskliniken für Zahn-medizin, Universität Basel

Als het enigszins mogelijk is, geeft een moeder haar kind geen fopspeen of andere substituten, maar voldoet ze zijn behoeften aan de borst. 

 

PS

In de reacties op de sociale media staan uiteraard vragen. Die zal ik hier neerzetten, inclusief mijn antwoord.

vraag of opmerking antwoord
Dank je gelezen. Interessant! Maar hoe maak je dat ouders nu denken “deze fopspeen kan dus geen kwaad” omdat zorgverleners deze dan adviseren als moeder een speen wil gebruiken? Dat blijft een.lastige. Een fopspeen is een gereedschap net als alle andere die wij gebruiken. en elk gereedschap moet met begeleiding worden ingezet, met uitleg over gebruik en hoe en wanneer te stoppen. Teach the mother the science, zoals Paula Meier zegt. Informeren en onderwijzen.
Het ‘probleem’ wat ik met spenen algemeen heb, is dat moeders ze niet goed inzetten. Ik heb zelf een premi gehad, incl speen, en weet hoe verleidelijk het is om de speen vaker dan strikt noodzakelijk in te zetten. En dat verkort je bv periode en heeft dus een negatieve invloed op je bv periode. Het probleem lag al nooit echt bij de speen, en blijkbaar nu al helemaal niet, het probleem lag altijd al bij hoe het wordt ingezet. Ja, je hebt helemaal gelijk. Ik antwoordde net een collega met een gelijksoortige opmerking. Een speen is een gereedschap, net als alle andere gereedschappen die wij als lactatiekundigen/zorgverleners heben. en net als al die gereedschappen zet je die in onder begeleiding en met uitleg. Moeders moeten weten hoe het zit, hoe het werkt en welke risico’s er zijn van elke interventie. Fopspeengebruik is een interventie. En dus moet er geïnformeerd en onderwezen worden en begeleid bij het gebruik en het stoppen ermee.
Ik vind t op zich een heel plausibel verhaal/blog. Vraag mezelf af of de speen bij de aanhechting vh schild ook een soort van harmonica heeft zodat de speen mee beweegt in de mond en niet statisch is? ..

Veel reacties van collega’s in het lactatiekundige veld stelden dat ik speengebruik promoot en dat ik reclame maak voor een merk fopspeen. Ik ben het hier niet mee eens. Meermaals in dit blog stel ik dat andere zuigobjecten moeten worden voorkomen. Maar dat als er toch fopspenen worden gebruikt (en die zullen hoe dan ook en waarom ook worden gebruikt) dat er dan het best kan worden gezocht naar een speen die een zo laag mogelijk risico geeft op, in dit geval, malformatie van de mondholte. Lees over het waarom van het belang van het voldoen aan de zuigbehoefte ook dit eens: Katherine Dettwyler: Is duimzuigen normaal?

 

3 gedachten over “Verstoorde intra-orale ontwikkeling bij de zuigeling

  1. […] populaire blog Verstoorde intra-orale ontwikkeling van de zuigeling is ook gebaseerd op de kennis van dr, Brian […]

  2. […] ben geen speen Verstoorde intra-orale ontwikkeling bij de zuigeling Weldoener Fopspenen, zoethoudertjes en substituten Zuigobject De voedselverstrekking […]

  3. […] Zie ook: Verstoorde intra-orale ontwikkeling bij de zuigeling […]

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.