Aflevering drie van de Fabeldierenreeks: Chimera, de veelvormige. De Chimaera is een figuur uit de Griekse mythologie. Het is een monsterlijk wezen, samengesteld uit delen van meerdere beesten, afkomstig uit de streek Lycië in Anatolië.
De chimera is in de fantasyliteratuur niet zo heel populair, hoewel bijvoorbeeld de Hippogrief Buckbeak uit de Harry Potter reeks er zeker toe mag worden gerekend. In de boekenreeks “Lorien Legacies” van Pitacus Lore* is de Chimaera een wezen dat in allerlei andere dieren kan veranderen. Die hoort dus meer thuis bij de vormveranderaar van het vorige blog. Harry Potters Hippogrief is een griffioen, een chimera die vaak wordt gebruikt in beeldhouwwerken op of rond monumentale gebouwen en in de heraldiek.
Chimera is niet alleen een aanduiding voor een mythisch wezen of fabeldier, maar ook een biologische term. In de biologie is een chimaera een mengsel van twee soorten als gevolg van celmenging. Als cellen met verschillende genetische achtergronden voorkomen in één enkel individu, wordt er gesproken van chimerisme. Voor het ontstaan van chimaerae binnen eenzelfde soort is geen duidelijke oorzaak aan te wijzen. Het is mogelijk dat tijdens de heel vroege embryonale ontwikkeling twee embryo’s met elkaar vergroeien. Dat kan resulteren in mensen of dieren met twee verschillend gekleurde ogen of een beharing in verschillende kleuren of patronen. In een enkel geval kan een deel van het geabsorbeerde embryo zelfstandig verder ontwikkelen. In dat geval groeit er bijvoorbeeld een extra ledemaat of is er een extra orgaan. Een andere mogelijkheid is dat organen verschillende DNA signaturen hebben. Chimerae als samenstelsel van verschillende soorten is vooralsnog niet mogelijk, hoewel genetische manipulatie een eind op weg is dit mogelijk te maken. Een spannende science fiction thriller Splice werkt deze hypothese uit.
Uit deze lange inleiding kan de oplettende lezer al opmaken dat ik moeite heb met de bocht te nemen naar een link met borstvoeding of opvoeding. Ik had er allerlei goede ideeën over, maar die verdwenen geruisloos in vergetelheid. Toch niet zulke prima ideeën, kennelijk. Het is de veelvormigheid binnen een persoon zonder tekenen van een gespleten persoonlijkheid die me zo aanspreekt. Bij borstvoeding en opvoeding krijg ik vaak het gevoel dat het de veelvormigheid van ieder mens is die het zo interessant maakt, maar ook zo uitdagend. Heel vaak krijg ik meer of minder paniekerige vragen van ouders over het plotselinge veranderen van hun kind of zijn gedrag. Als je nagaat hoe snel je kind groeit en zich ontwikkelt in zijn eerste levensjaren is het eigenlijk helemaal niet verwonderlijk dat hij ook snel en vaak verandert. Hij lijkt een bijzondere veelvormigheid tentoon te stellen. De grootste en meest spectaculaire vormveranderingen zijn natuurlijk in de embryonale fase te zien. Het zich ontwikkelende leven lijkt de hele ontwikkeling van het zoogdier nog eens dunnetjes over te doen. We zien het klompje cellen transformeren in een soort kikkervisje in een tweevoeter met twee ledematen en een staart in een viervoeter zonder staart en dan in een steeds meer als menselijk herkenbare vorm.
Is de eerste levensweken vertoont elk kind bepaald kenmerkend gedrag waarop ouders op een bepaalde kenmerkende manier reageren. Al heel snel verandert het kind in vorm en gedrag en behoeften, maar de ouders houden soms langer vast aan de gewoonten van de eerste weken. Volwassenen veranderen niet meer zo veel en zo snel als een pasgeborenen baby. Al wij als volwassenen eenmaal een patroon hebben gevestigd, willen we daar aan vast houden. We zijn eenvormig wat dat betreft. De zich ontwikkelende baby is veelvormig. Niet al die vormen tegelijk, maar elkaar snel opvolgend. Dat is interessant, maar vormt ook een uitdaging voor de flexibiliteit van denken van de ouders. Ouders zouden wel wat chimerische eigenschappen kunnen gebruiken, om altijd te beschikken over een geschikte reactie of vaardigheid om snel en adequaat op hun veelvormige kind te reageren.
*) Deel 1 van de Lorien Legacy’s:
[…] Veelvormig […]