Geplaatst op 2 Reacties

Moeilijke eters worden gemaakt

Mijn wijze oude Grootmoe zei het al: moeilijk eters worden niet geboren, maar gemaakt. Elk kind wordt geboren met een aangeboren drang om te eten. Het is een overlevingsdrang, net als ademhalen. Soms gaat er iets fout en ontwikkelen kinderen een gewoonte om de adem in te houden tot ze buiten bewustzijn raken. En soms gaat er iets fout waardoor kinderen voedsel gaan weigeren.

Blog inspiratie

Dat zijn ernstige situaties waar ouders letterlijk doodsbang van kunnen worden. Want zoals willen eten en ademen ingeboren behoeften zijn van elk mens, is zorgen dat je kind eet en ademhaalt een ingeboren behoefte van ouders. Die ingeboren behoefte van ouders zorgt ervoor dat niet eten of niet ademen een machtsmiddel worden voor kinderen. Het is ongeveer het enige waarover ze zelf zeggenschap hebben. Soms kan niet willen eten of andere voedingsproblemen het gevolg zijn van ziekte of traumatische ervaringen. Daar gaan we het in dit blog niet over hebben. We gaan het hebben over verder normale, gezonde kinderen die eten weigeren.

de eenzame babyNog geen uur oud kunnen kinderen onder eigen regie eten, mits ze in de juiste omstandigheden zijn: dicht bij mama’s borst in de buurt. De hele rest van het eerste halve levensjaar blijft die eigen regie: het kind bepaalt of, wanneer en hoeveel borst nodig is. Ook kinderen die per fles worden gevoed kunnen dit, met wat meer aanpassing van de ouders, ook volledig onder eigen regie en op verzoek doen. In de periode van volledig melkvoeding biedt de ouder aan en bepaalt wat wordt aangeboden, het kind bepaalt of en hoeveel er wordt gedronken. Wanneer het kind toe is aan het overgaan op vaste voeding kan die eigen regie gewoon blijven Het kind krijgt voedsel aangeboden in stukken van ongeveer het formaat van zijn eigen vuist en in een goed herkenbare toestand, zo min mogelijk bewerkt. Het kind bepaalt wat hij ermee doet.

Die eerste periode, en die kan zeker wel tot tegen de eerste verjaardag duren, is een leer- en experimenteerperiode. Het kind leert hoe voedsel eruit ziet, aanvoelt en smaakt.. Het kind leert de verschillen tussen allerlei verschillende voedingsmiddelen: het zacht-zoete van een rijpe banaan, de hardheid van een appel of de tussen hard en zacht structuur van een gestoomde wortel. De gladde, glibberige mango, de iets minder glibberige, maar erg zachte rijpe peer en de gekookte aardappel met wat beet of juist de bloemig gekookte aardappel die je met je eigen hand kunt pureren. Alle verschillende kleuren en substanties, verschillende geuren en texturen.

Neem een stoelHet lichaam van het kind leert ook: kauwen in plaats van drinken en het verteren van alles wat geen melk is. De maag en de darmen kunnen daar weken tot maanden tijd voor nodig hebben. Het eten gaat nog niet om voedsel verwerken, maar om oefenen, leren en experimenteren. Het geeft dus ook helemaal niet als het meeste in de haren wordt gesmeerd of op de grond gegooid.

Kinderen die op deze manier leren eten hebben verrassend weinig eetproblemen. Ja, zeker, ze kunnen soms een bepaald voedingsmiddel niet willen eten, of tijdelijk een hele groep niet. Maar dat geeft niet. Kinderen die een gevarieerd aanbod van gezond en herkenbaar voedsel krijgen aangeboden (in combinatie met onbeperkt aangeboden borstvoeding of andere melkvoeding), zullen over langere termijnen bekeken alles binnen krijgen wat ze nodig hebben. Daar zijn overigens bijna honderd jaar geleden al onderzoeken naar gedaan. Op een of andere manier zijn die onderzoeken nooit zo enthousiast ontvangen als die waaruit zou blijken dat kinderen vooral heel erg gestuurd moeten worden in wat en hoe zij eten. Dit heeft waarschijnlijk te maken met ons mensbeeld: ”de mens is een beest dat moet worden getemd”. Hoe fout dit mensbeeld is lees je in De meeste mensen deugen van Rutger Bregman (kader hieronder).

In de praktijk blijkt dat kinderen die onder eigen regie en zonder pressie beginnen aan het eten van vast voedsel (en geen gevoerde prakjes!)  veel minder ernstige eetproblemen laten zien bij het opgroeien. Het is die eigen regie die daarvoor zorgt. De problemen beginnen, de ”slechte eters worden gemaakt” wanneer we de eigen regie wegnemen en kinderen gaan vertellen wat en hoe en hoeveel ze moeten eten. We maken dat eten ook zo onaantrekkelijk mogelijk (een ondefinieerbare brei met een al even ondefinieerbare smaak en een slappe consistentie, die niet aanzet tot kauwen en al helemaal niet tot ontdekken) en wringen ons in allerlei bochten om het kind de door ons bedachte portie van het door ons bedachte eten te laten eten. We laten merken dat dat Heel Erg Belangrijk is en dat het kind moet doen wat het wordt gezegd. Dat is het breekpunt. Dat is het moment dat het een strijd wordt. En het moment dat er een strijd begint tussen ouders en kind, verliest de ouder. Dat is een definitie.

In de video waarmee dit blog begon (link onder de titel) wordt gepoogd om eetproblemen op te lossen. En dat is het verkeerde startpunt. Die problemen hadden om te beginnen niet hoeven ontstaan. Een probleem dat niet bestaat behoeft geen oplossing. Als het probleem is ontstaan moet het worden opgelost. En hier ben ik het (niet verrassend) eens met Albert Einstein (titelafbeelding). Je kunt een probleem niet oplossen door op dezelfde manier verder te denken als waarmee je het probleem begon. Het probleem begon door de regie bij het kind weg te halen. De oplossing begint bij het teruggeven van de regie aan het kind.

Dus stoppen met kind voedsel op te dringen. Stoppen met voeren. Stoppen met voor het kind bepalen wat hij nodig heeft. Voedsel aanbieden en het kind zelf laten eten. Of niet eten. Of niet alles eten. Of om meer vragen. Voeding onder eigen regie: de ouders bieden aan (bij voorkeur vers, niet industrieel bewerkt en herkenbaar voedsel, gevarieerd en gezond) en het kind beslist of, wat en hoeveel daarvan wordt gegeten. Tafelmanieren komen vanzelf, vroeger of later. De ouders eten zelf gewoon hun eten, met merkbaar plezier maar zonder overdreven aan te prijzen. Gezamenlijke maaltijden zijn belangrijk, eten is ook een belangrijk sociaal gebeuren.

Gaat het dan gelijk helemaal goed komen met harmonieuze gezinsmaaltijden? Nee, waarschijnlijk niet. Waarschijnlijk zal het kind een paar dagen doorgaan met voedselweigeren. Een jong kind dat nog flink afhankelijk van borstvoeding of andere melkvoeding is, kan een periode helemaal terug gaan naar melkvoeding. Een kind dat geen of weinig melkvoeding meer krijgt, zal zich niet echt laten uithongeren, ook als er een paar maaltijden worden overgeslagen. Je kunt vaker maaltijden en snacks aanbieden. Probeer bij elk aanbod minimaal 1 of 2 dingen erbij leggen waarvan je verwacht dat je kind het zal eten, maar trap niet in de valkuil om alleen maar succesnummers aan te bieden. Dreig niet met straf of beloning voor eten of ”gewenst eetgedrag”. Dan breng je de strijd weer terug. Straf en beloning werken niet. Ook daar is veel onderzoek naar gedaan, ook weer onderzoek dat veel minder enthousiast wordt ontvangen dan onderzoeken en methodes die van straf en beloning uitgaan. Weer dat ”de mens is een beest dat getemd moet worden” mensbeeld.

Moeilijk eters worden gemaakt. En dat is best gemakkelijk om te doen. Met wat meer aandacht en inzicht in het zich ontwikkelende kind, kun je ook goede eters maken. En op de langere termijn is dat toch echt veel makkelijker. 

 

Lees zeker ook eens:
Waarom kinderen geen groente lusten
De meeste mensen deugen (Rutger Bregman) 

 

2 gedachten over “Moeilijke eters worden gemaakt

  1. Herkenbaar en mee eens. 15 jaar geleden startte ik zo met bijvoeding bij onze oudste ( na een inspirerende lezing van Gill Rapley). Ik kreeg veel vragen en bezorgde blikken… zelf genoten we van deze ontspannen en verrassende manier van eten met elkaar aan tafel. Bij alle 5 onze kids succes. Mooi om dit weer door te mogen geven in mijn omgeving.

  2. […] tussen kind en ouders. En dat wil je niet als ouders, want dat verlies je al voor je eraan begint. Moeilijke eters worden niet geboren maar gemaakt, over het […]

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.